حکم شرعی رَحِم اجاره ای

 

 

حکم شرعی رَحِم اجاره ای چیست؟

 

 

 

 استفتائات مراجع عظام تقلید در خصوص این نوع از لقاح مصنوعی را  در ادامه می خوانید .

 

---

 آیت الله خامنه ای :

 

 پرسشها :

 

 الف ـ آیا لقاح آزمایشگاهی در صورتی که اسپرم و تخمک از زن و  شوهر شرعی باشد ، جایز است؟

 

 ب ـ بر فرض جواز ، آیا جایز است این کار توسط پزشکان اجنبی  صورت بگیرد؟

 

 و آیا فرزندی که از این طریق به دنیا می‏ آید ملحق به زن و شوهری  است که صاحب اسپرم و تخمک هستند؟

 

  ج ـ بر فرض که عمل مذکور فی‌نفسه جایز نباشد، آیا موردی که  نجات زندگی زناشویی متوقف بر آن باشد، از حکم عدم جواز استثنا  می‏شود؟

 

  پاسخها :

رَحِم اجاره ای چیست ؟ و ماهیت حقوقی آن کدام است ؟

ناباروری یکی از مشکلاتی است که این روزها بیش از سه میلیون زوج ایرانی با آن دسته و پنجه نرم می کنند و بنیان برخی از خانواده ها به همین علت با تهدید مواجه می شود . این در حالی است که یکی از راه های درمان ناباروری استفاده از رحم اجاره ای است که به دو صورت انجام می شود .

در روش اول که به آن لقاح مصنوعی می گویند ، نطفه مرد و تخمک زن خودش را در خارج از رحم بارور و به دلیل عدم توانایی زن در بارداری ، آن را به رحم زن دیگری تزریق می کنند .

در روش دوم نطفه مرد را در رحم غیر همسرش تزریق کرده و از تخمک زن دیگری استفاده می کنند تا وی از این طریق صاحب فرزند شود .

 

 ماهیت حقوقی قراردادهای رحم اجاره ای

نُشُوز چیست و ناشِزِه به چه زنی گفته میشود ؟

 

نُشُوز چیست و ناشِزِه به چه زنی گفته میشود ؟

مطابق ماده ۱۱۰۲ قانونی مدنی : " همین که نکاح به طور صحت واقع شد ، روابط زوجیّت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می‌شود " که از جمله آن وظایف ، تمکین زوجه نسبت به زوج است .

 تمکین عبارت است از اطاعت کردن زوجه در انجام وظایف زناشویی ، سکونت در منزل مشترک که شوهر اختیار کرده و حُسن معاشرت در تشیید مبانی خانواده است که در اصطلاح حقوقی به آن تمکین خاص و تمکین عام  گفته می‌شود .

زنان از کدامیک از خواسته های جنسی شوهر خود میتوانند تمکین نکنند ؟

آیا مرد میتواند از همه قسمتهای بدن زن که به طور شرعی 

بر او مَحرَم است استفاده و لذت جنسی ببرد ؟ و آیا در قانون 

مجازات اسلامی برای بعضی از این اعمال جنسی که به

 اجبار انجام میشود مجازات هم تعیین شده است ؟

زنان از کدامیک از خواسته های جنسی شوهر خود می‌توانند

تمکین نکنند ؟

آیا زن را میتوان اجبار به تمکین خاص نمود ؟

 

" کسی نمی‌تواند همسر شرعی خود را با زور و جبر به تمکین خاص وادار کند "

آنچه مسلم است ، در بحث تمکین ، نفقه و نشوز (نافرمانی) ، مطمئنا مثل تمام مواردی که در مورد عقود مطرح است جبر و اکراه و فشار جایی ندارد و به هیچ وجه همچنان‌که در آغاز زندگی زناشویی نمی‌توان خانمی را مجبور کرد که تحت شرایط اجبار و فشار بله بگوید ، این خانم را نمی‌توان مجبور کرد در مقابل زور و فشار ، تمکین به معنای اخص یا به معنای اعم داشته باشد .

استفاده از حق حبس در دوران نامزدی

 

منظور از حق حبس در دوران نامزدی چیست ؟

 

ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی این حق را چنین تعریف می کند :

 

" زن می تواند تا مهریه به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی کهدر مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود ."

 

 و ماده ۱۰۸۶ قانون فوق در ادامه آورده است که :

 

" اگر زن قبل از اخذ مهریه به اختیار خود به ایفای وظایفی که درمقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمی تواند ازحکم ماده قبل استفاده کند مع ذالک حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد . "

 

معمولا وقتی که زن به تکالیف خود عمل نمی کند و در واقع نشوز می کند ، مرد دعوی تمکین را طرح می کند . زمانی که زن از حق حبس خود استفاده می کند دادگاه در صورت احراز شرایط حق حبس ، دیگر دعوی تمکین را استماع نمی نماید اعم از اینکه دعوی طرح شده تمکین بصورت عام باشد یا بصورت خاص . و در نتیجه این حکم ، زن به راحتی می تواند نفقه خود را مطالبه نماید و حتی طرح شکایت کیفری ترک انفاق بنماید .

 

 ازطرفی ، بموجب آراء وحدت رویه هیئت عمومی دیوانعالی کشور مثل رای وحدت رویه شماره  ۷۱۸  مورخ 1390/2/13  تقسیط مهریه موجب سقوط حق حبس زوجه نمی گردد .

 

 به هر حال ، درزمان فعلی ، رویه قضایی این است که حق حبس مطلق در مهریه پذیرفته شده وتقسیط مهریه هم موجب سقوط آن نمی گردد .

 

 

@juristic_lawyer

زمان قانونی پرداخت نفقه و مهریه توسط زوج

آیا می دانید که به محض جاری شدن صیغه عقد مابین زوجین، شوهر مکلّف به پرداخت نفقه به زوجه می باشد؟

 

بر طبق ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی همین که نکاح بطور صحت واقع شد، روابط زوجیّت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود.

 

تکلیف به دادن مهر و نفقه از تاریخ نکاح شروع می شود، هر چند که در اثر عواملی، مانند نشوز یا طلاق پیش از نزدیکی، تمام یا بخشی از آن تکالیف از بین برود.

 

ضرورتی ندارد که ایجاد حقوق و تکالیف زناشویی، موضوع قصدانشاء طرفین قرار گیرد یا دو طرف به آن توجه داشته باشند . و حتی تراضی برخلاف ایجاد آن نافذ نیست،(نافذ نیست = یعنی بی اعتبار است ) مگر اینکه خود قانون اجازه داده باشد.

بنابر این به محض انعقاد عقد نکاح ، پرداخت نفقه به زوجه از تکالیف اصلی زوج می باشد .

و همچنین ، اگر مهریه عندالمطالبه باشد ، در این صورت نیز چنانچه زوجه قبل از هرگونه عروسی ویا اینکه به منزل زوج برود ، مهریه را مطالبه کند ، زوج مکلّف به پرداخت آن می باشد .

لازم است دختر خانمها و آقا پسرها و خانواده های آنان ، قبل از پذیرش هر تعهدی ، نسبت به آثار و عواقب آن تعهدات ، تحقیقات و مشاوره های لازم را انجام بدهند تا مشکلاتی برای آنها بوجود نیاید .

پیشنهاد میشود مهریه به جای " عندالمطالبه "، "عندالاِِستطاعه "در سند ازدواج قید شود . به این معنی که هر زمان زوج استطاعت و توانائی پرداخت مهریه را داشته است پرداخت نماید نه هر زمان که زوجه مطالبه کرد .

                                                            

@juristic_lawyer

میزان و نحوه محاسبه نصف دارایی زوج

میزان و نحوه محاسبه شرط تنصیف دارایی زوج

 

در خصوص نحوه محاسبه نصف شدن اموال زوج هنگام طلاق ، شعبه 26 دیوانعالی کشور در مورخ 1394/5/5 طی رای نهایی شماره 9409970909900104  اینگونه استدلال نموده که :

 

مستفاد از بند الف از شرایط ضمن عقد نکاح خارج لازم (هر گاه طلاق به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء رفتار وی نبوده، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایّام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل کند) آن است که تعلق حق زوجه نسبت به دارایی زوج ؛

اولاً:  تمام نصف دارایی نیست؛ بلکه تا نصف دارایی است و تشخیص آن که چه مقدار متناسب با وضعیت مالی و امکانات زوج است با نظر دادگاه است.

 

ثانیاً:  مربوط به دارایی زوج که در ایّام زندگی مشترک با زوجه به دست آورده می‌باشد . ولیکن شامل نمی‌شود دارایی را که قبل از ازدواج به دست آورده و نیز دارایی که از طریق ارث به دست وی آمده ولو در زمان زندگی مشترک باشد و حقی برای زوجه به آنها تعلق نمی‌گیرد .

 

ثالثا :  تعلق حق زوجه نسبت به اموال به دست آمده در ایّام زناشویی نیز مربوط به اموالی است که در هنگام طلاق موجود باشد؛ ولیکن اگر اموالی در ایّام زندگی مشترک به دست آورده و مدتی قبل از مطرح شدن طلاق آنها را فروخته و موجود نیست، حق زوجه به آنها نیز تعلق نمی‌گیرد؛ مگر اینکه احراز شرعی شود که جهت فرار از تعلّق حق زوجه می‌باشد.

تاریخ رای نهایی:۱۳۹۴/۰۵/۰۵
شماره رای نهایی:۹۴۰۹۹۷۰۹۰۹۹۰۰۱۰۴
رای شعبه ۲۶ دیوان عالی کشور

JURISTIC_LAWYER@

شروط 12 گانه ضمن عقد در سند ازدواج

1

شروط ۱۲ گانه ضمن عقد ازدواج که در سند نکاحیه به صورت چاپی درج شده است : 

 

1-  ازدواج مجدّد  مرد بدون اجازه همسر خود.

2 -  اگر مرد به مدت شش ماه نفقه زن را پرداخت نکند.

3 -  اگر زن بتواند سوء رفتار مرد را اثبات کند.

 

4 -  اگر مرد بیماری خطرناکی که قابل درمان نباشد داشته باشد.

 

5 -  اگر مرد دیوانه باشد و امکان فسخ وجود نداشته باشد.

 

6 -  مرد به کاری اشتغال داشته باشد که مخالف آبروی زن باشد.

شرط تملک نصف دارایی مرد در زمان طلاق

شرایط تملڪ «نصف دارایی مرد» هنگام طلاق

به موجب ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی : طرفین عقد ازدواج می‌توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد، در ضمن عقد ازدواج لحاظ کنند.

در نظام‌های حقوقی غربی به خصوص در آمریکا و انگلستان، تمامی اموال زوجین در هنگام طلاق نصف می‌شود و دراین میان تفاوتی بین دارایی‌های مرد و زن وجود ندارد؛ یعنی ممکن است شوهر در نتیجه طلاق، مالک نیمی از ثروت همسرش شود و یا برعکس! اما در نظام حقوقی اسلام، تنصیف دارایی تنها زمانی قابل پذیرش است که به صورت شرط ضمن عقد، بین طرفین قرارداد شده باشد وگرنه قابلیت اجرایی ندارد.

از آنجایی که در نظام حقوقی اسلام، اختیار طلاق با مرد است، بر همین اساس یکی از شروط اختیاری ضمن عقد نکاح این است که زوج قبول می‌کند که اگر روزی خواست همسرش را طلاق دهد، نیمی از اموال به دست آمده در طول زندگی مشترک را به همسرش منتقل کند؛ البته پذیرش این شرط در هنگام وقوع اختیاری است و اگر مرد زیر بار پذیرش این شرط نرود، کسی نمی‌تواند مدعی اموال وی شود.

در حقوق ایران، آنچه که مورد توجه قرار گرفته و در ضمن عقد نکاح قید می‌شود، شرط تنصیف اموال زوج است و در خصوص تقسیم اموال زوجه در هنگام طلاق نه در قانون و نه در شروط چاپی ضمن عقد نکاح چیزی قید نشده است.