چکهای کیفری ، چکهای حقوقی

چه چکهائی وصف کیفری و چه چکهائی وصف حقوقی دارند ؟

1 -  چکی که در تاریخ مقرّر یا پس از تاریخ مندرج در آن ، با مراجعه دارنده آن به بانک ، گواهی عدم پرداخت به جهت کسر موجودی دریافت کند و برگشت بخورد ، با شرایطی که ذکر خواهد شد ، کیفری است و دارنده چک می تواند بر علیه صادر کننده آن شکایت کیفری نماید . 

2 -  برای این که دارنده چک بتواند از امتیازات وصف کیفری چک استفاده کند ، می بایستی ظرف شش ماه از تاریخ صدور چک  و یا ظرف شش ماه از تاریخ گواهی نامه عدم پرداخت ، نسبت به طرح شکایت کیفری بر علیه صادر کننده چک اقدام  نماید . در غیر این صورت ، و چنانچه خارج از این مواعد و تاریخها اقدام کند ، چک حقوقی است و وصف کیفری ندارد .

3 -  اگر ثابت شود که چکهای بلامحل بابت معاملات  نامشروع  و یا به عنوان بهره ربوی صادر شده ، مشمول مجازات ماده 7 قانون چک نمیشود . یعنی کیفری نیست . ولی از باب ربا ، مطابق ماده 595 قانون مجازات اسلامی ، هم ربا دهنده و هم ربا گیرنده و هم واسطه ربا مجازات خواهند شد .   

4 -  اگر کسی با علم به مسدود و بسته بودن حساب بانکی خود ، چک صادر نماید ، عمل او در حکم صدور چک بلامحل  می باشد و به حداکثر مجازات ماده 7 محکوم خواهد شد و مجازات تعیین شده ، غیر قابل تعلیق است .

5 -  در صورتی که ثابت شود چک سفید امضاء داده شده ، صادر کننده چک قابل تعقیب کیفری نیست .

6 -  هر گاه در متن چک ، وصول وجه آن منوط به تحقّق شرطی شده باشد ، چک وصف کیفری ندارد .

7 -  چنانچه در متن چک قید شده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا انجام تعهّدی صادر شده است .  در این صورت نیز چک وصف کیفری ندارد و حقوقی است .

8 -  در صورتی که در متن چک قید نشده باشد که وصول وجه آن منوط به تحقّق شرطی بوده یا چک بابت تضمین انجام معامله یا انجام تعهّدی صادر شده ، اما اگر صادر کننده چک هر یک از این موارد را در دادگاه  ثابت نماید ،  قابل تعقیب کیفری نیست و چک وصف کیفری ندارد و حقوقی است .

9 -  در صورتی که  ثابت گردد  چک بدون تاریخ صادر شده و یا تاریخ واقعی صدور چک ، مقدّم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد . در این صورت نیز ، چک حقوقی است و وصف کیفری ندارد .

دقت شود ؛ در مواردی که گفته شده  " هر گاه ثابت شود ..."  یعنی  اگر کسی  مدّعی امری می باشد ،  باید در دادگاه ، آن مورد ادّعائی خود را حتما ثابت نماید . واگر نتواند ادّعای خود را در دادگاه ثابت نماید ، همان چک وصف کیفری پیدا خواهد کرد و صادر کننده چک قابل تعقیب و مجازات است .

@juristic_lawyer