نفقه چیست؟

1 - بر اساس تعریفی که ماده 1107 قانون مدنی ، اصلاحی مورخ 1381/8/19  از نفقه انجام داده : " نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، غذا ، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت ، یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض . "

یعنی اگر زنی در منزل پدری خدمتگزار داشته و در منزل مشترک با زوج  تقاضای خادم بکند ، شوهر مکلف است نسبت به تامین خدمه برای همسرش اقدام نماید . وهم چنین در صورتی که زن دچار عارضه و یا بیماری باشد و یا وضعیت فیزیکی یا روحی  زن در شرایطی باشد که نیاز به خدمه یا پرستار داشته باشد ، در این صورت هم ،مرد مکلف است نسبت به استخدام خدمه اقدام نماید .

2 - نفقه مطابق ماده 1106 قانون مدنی ، مختصّ عقد دایم است . یعنی در عقد دائم ، نفقه زن به عهده شوهراست . و همچنین مطابق ماده 1113 قانون مدنی : " در عقد انقطاع ( عقد موقت یا همان صیغه ) زن حق نفقه ندارد . مگر این که شرط شده باشد یا آنکه عقد مبنی بر ان جاری شده باشد " .

 

حضانت اطفال

نکاتی که در مورد حضانت فرزندان مشترک و چگونگی آن وجود دارد ، و موجب تشکیل پرونده های متعدّدی در دادگاه خانواده میشود ، به این دلیل است که اکثر خانواده ها از این قوانین بی اطلاع هستند .

مانند این که  ، مطابق ماده 1169 قانون مدنی اصلاحی مورخ 1382/9/8 ، حضانت فرزندانی که پدر و مادر آنها جدا از یکدیگر زندگی می کنند ، تا سن 7 سالگی اولویت با مادر است و پس از پایان 7 سالگی با پدر میباشد . 

یا این که ، اگر هر یک از ابوین از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا از استرداد طفل امتناع ورزد ، تا زمان اجرای حکم بازداشت میشود.

همچنین ، در صورتی که مسوول حضانت ، از انجام تکالیف مقرّر خودداری کند ، و یا مانع ملاقات طفل تحت حضانت با اشخاص ذی حق شود ، دادگاه میتواند درخصوص واگذاری حضانت به دیگری اتخاذ تصمیم کند و حضانت را از شخص متخّلف سلب کند .   

حقوق وظیفه و مستمری زوجه

به استناد بند 1 ماده 48 قانون حمایت خانواده ، اگر زنی در عقد دائم مردی  باشد ، وهمسرش فوت کند ، از حقوق وظیفه یا مستمری همسرش برخوردار می گردد و ازدواج مجدد زن ، مانع دریافت حقوق مذکور نیست. و فرزندان متوفی نیز نمیتوانند به بهانه ازدواج مجدد زن ،مانع دریافت این حقوق شوند.

و اگر متوفی (مرد) چند زن دائم داشته باشد ، به تساوی بین آنان تقسیم میگردد.  

وکالت بلاعزل در طلاق

به استناد ماده 36 قانون حمایت خانواده ، اگر گواهی عدم امکان سازش (طلاق) با توافق زوجین صادر شده باشد ، درصورتی که زوجه بنابر اعلام دادگاه صادر کننده رای و یا به موجب سند رسمی ، در اجرای صیغه طلاق وکالت بلاعزل داشته باشد ، عدم حضور زوج ، مانع اجرای صیغه طلاق و ثبت آن نیست.

مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش

بر اساس ماده 34 قانون حمایت خانواده و تبصره آن ، گواهی عدم امکان سازش(طلاق) سه ماه بیشتر اعتبار ندارد.

یعنی اگر ظرف 3 ماه پس از تاریخ ابلاغ رای قطعی  یا قطعی شدن رای ، گواهی مذکور جهت اجرای صیغه طلاق  به دفتر رسمی ازدواج و طلاق ارائه و تسلیم نشود ، گواهی صادر شده از درجه اعتبار ساقط است.

هم چنین کلیه توافقاتی که گواهی مذکور بر اساس آن صادر شده ، لغو می گردد.

طلاق توافقی

بر اساس مواد 25 و 27 قانون حمایت خانواده ، در طلاق توافقی  نیازی به داوری نیست. و فقط به مرکز مشاوره خانواده ارجاع میشود. 

یعنی در مواردی که زوجین توافق بر طلاق دارند ، هیچ داوری از طرفین به دادگاه معرفی نمی شود.

احکام دادگاههای خارجی در دعاوی خانوادگی

ایرانیان مقیم خارج از کشور دقت کنند که :

بر اساس ماده 15 قانون حمایت خانواده ، اگر دعاوی خانوادگی خود را در دادگاههای محل اقامت خود مثلا آلمان مطرح کنند ، احکام و آراء آن کشور در ایران اجرا نمیشود . مگرآنکه دادگاه صلاحیت دار ایرانی این احکام را بررسی و حکم تنفیذی صادر کند.

بدین معنا که اگر یکی از دادگاههای آلمان  در دعاوی خانوادگی مثل طلاق یا حضانت فرزند ، حکم به نفع زن صادر کند ، این حکم صادره از دادگاه  آلمان در ایران قابل اجرا نیست مگر اینکه این حکم در دادگاه ایران بررسی و تایید شود.

یعنی کسی که رای به نفع او صادر شده ، بایستی با مراجعه به دادگاههای ایران ، تقاضای تنفیذ و تایید رای صادره از دادگاه آلمان را بنماید.  

دادگاه صالح در دعاوی خانوادگی

مطابق ماده 12 قانون حمایت خانواده :

" در دعاوی و امور خانوادگی مربوط به زوجین ، زوجه میتواند در دادگاه محل اقامت خوانده یا محل سکونت خود اقامه دعوی کند مگر در موردی که خواسته ، مطالبه مهریه غیر منقول باشد "

به این معنا که ، مثلا اگرمحل اقامت مرد در تهران است و محل اقامت زن در شیراز ، زن برای طرح دعوی بر علیه همسرش ، نیازی نیست به تهران بیاید و دچار مشکلات عدیده و هزینه های فراوان بشود . بلکه میتواند در همان دادگاه خانواده شیرازدادخواست بدهد و دادگاه شیراز مکلف به پذیرش و رسیدگی است .

فقط یک استثناء دارد و آن این است که اگر مهریه بجای سکه و یا وجه نقد ، مثلا ملک باشد در آن صورت دادگاه محل سکونت زن صلاحیت رسیدگی ندارد.

مهریه

 "بنام حق"

اگر دختر خانم یا آقا پسری قصد ازدواج دارند، بهتر است بدانند که :

بر اساس ماده 22 قانون حمایت خانواده ، در صورتی که زوجه مهریه را از زوج مطالبه کند ، و زوج از پرداخت مهریه امتناع نماید ، فقط تا 110 عدد سکه میتواند زوج را بازداشت نماید . و نسبت به مازاد ، فقط توانائی زوج ملاک پرداخت است.